KM: Πρώτα από όλα θα ήθελα να μάθω μερικά πράγματα για το ακαδημαϊκό σας υπόβαθρο και πως αρχίσατε να ασχολείστε με την έρευνα, πόσο καιρό είστε ερευνητής και ποια είναι η σημερινή σας θέση στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο;

Peter Lemon:  Λοιπόν. Ξεκίνησα ως αθλητής. Ήμουν παίκτης ποδοσφαίρου.  Αμερικανικού ποδοσφαίρου, εννοώ, όχι κλασσικού ποδοσφαίρου. Και ως φοιτητής στο πανεπιστήμιο προσπαθούσα να βρω τρόπους να βελτιώσω την απόδοσή μου και καθώς άρχισα να διαβάζω περισσότερες πληροφορίες και μίλησα με κάποιους επιστήμονες, συνειδητοποίησα ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει σκοπός ζωής και έτσι αποφάσισα να πάω στην ανώτατη εκπαίδευση και  κατέληξα στο πανεπιστήμιο του Γουισκόνσιν όπου πήρα το Phd μου. Χμ, και όταν τελείωσα, είχα αποφασίσει πως ήθελα μία ακαδημαϊκή καριέρα γιατί μου άρεσε πολύ να κάνω εργαστηριακές έρευνες και να διδάσκω μαθήματα. Έτσι, δέχθηκα τη θέση στο Οχάιο στο Πανεπιστήμιο Κεντ Στέιτ όταν ήμουν είκοσι ετών και βρέθηκα στο Δυτικό γιατί ο πρύτανης εκείνη την εποχή ενδιαφερόταν να δει αν θα σκεφτόμουν το ενδεχόμενο να μετακομίσω, έτσι προσκάλεσε την οικογένειά μου κι εμένα να τον επισκεφθούμε και αποφασίσαμε ότι ήταν ένα καλό μέρος, έτσι μετακομίσαμε το 1998 στο Λόντον του Καναδά. Μέρος του λόγου για τον οποίο μετακομίσαμε, παρόλο που είχα μία καλή δουλειά στο Οχάιο: έφτιαξαν ένα καινούργιο εργαστήριο για μένα και μου παρείχαν πολλές επιχορηγήσεις, και κάποιες από αυτές προήλθαν μάλιστα από το ίδρυμα Τζο Βάιντερ. Οπότε, δημιούργησαν μία δωρεά εδώ στο Δυτικό πανεπιστήμιο για μένα, που μου έδωσε την αναγκαία χρηματοδότηση για να δουλέψω με φοιτητές και να κάνω έρευνα. Ήταν κάτι που δεν μπορούσα να απορρίψω, και έτσι είμαι εδώ από το 1998. Είμαι καθηγητής και επικεφαλής του ερευνητικού εργαστηρίου διατροφής για άσκηση και έχω θέση Βάιντερ.

KM: Τι ακριβώς είναι η θέση Βάιντερ;

Peter Lemon:  Στην ουσία πρόκειται για ερευνητική θέση. Ο Τζο Βάιντερ μέσα από το ίδρυμά του, έκανε δωρεά στο πανεπιστήμιο ώστε να μπορέσουν να προσθέσουν ακόμη ένα ακαδημαϊκό μέλος και έτσι το ίδρυμα συμβάλλει στο μισθό μου και στο ερευνητικό μου εργαστήριο.

KM:  Μάλιστα. Ας ξεκινήσουμε με μερικές πιο γενικές ερωτήσεις σχετικά με την έρευνα.

Peter Lemon:  Βεβαίως.

KM:  Ποια είναι τα πιο πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα πάνω στις απαιτήσεις για πρωτεΐνη που έχουν αθλητές και bodybuilder; Με στόχο τη δύναμη και την υπερτροφία συγκεκριμένα.

Peter Lemon: Λοιπόν, ξεκινώντας ίσως από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, υπήρχε όπως ξέρεις αρκετό ενδιαφέρον γι’ αυτό το θέμα. Μέσα στη δεκαετία του ’90 και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘00, υπήρξαν αξιόλογες αποδείξεις ότι οι ανάγκες (των αθλητών) σε πρωτεΐνη είναι λίγο υψηλότερες από αυτές των ατόμων που δεν αθλούνται, αλλά αυτές οι ανάγκες έτσι όπως κατεγράφησαν από τους ερευνητές, δεν ήταν τόσο υψηλές σε σχέση με την πρωτεΐνη που λαμβάνουν καθημερινά πολλοί αθλητές. Υπάρχει ακόμη διαμάχη για το ποια ποσότητα είναι η αναγκαία. Αν κοιτάξετε τα συνθετικά της πρωτεΐνης που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της  μυϊκής αύξησης, (στο σύντομο χρονικό διάστημα που ακολουθεί αμέσως μετά την λήψη τροφής και μετά την προπόνηση), οι απαιτήσεις είναι συνήθως κάτω από  δύο γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε μέρα. Και, φυσικά, όπως ξέρετε πολλοί bodybuilder καταναλώνουν πολύ περισσότερο από αυτό. Και, ένα από τα προβλήματα είναι ότι οι επιστήμονες έχουν μελετήσει αυτό το θέμα με γρήγορα μέτρα, και βραχυπρόθεσμα μέτρα. Είναι πολύ δύσκολο να γίνει μια έρευνα επί μήνες ή χρόνια, να έχουμε μία εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει. Και το μεγάλο πρόβλημα, αν κάνω μία έρευνα και μετρήσω το αποτέλεσμα μίας εντατικής προπόνησης ή την επίδραση της λήψης τροφής πάνω στη γρήγορη αύξηση μυών, οι αλλαγές που θα καταγράψω εκείνες τις δύο-τρεις ώρες μπορεί να μην επαναληφθούν αν μελετήσω ένα άτομο επί εβδομάδες. Με άλλα λόγια, υπάρχει συχνά μία προσαρμογή. Και έτσι πιστεύω πως τα αποτελέσματα που έχουμε για τους επαγγελματίες bodybuilder δεν είναι απαραίτητα ακριβή. Και ειδικά αν κάποιος λαμβάνει αναβολικά στοιχεία, όπως γνωρίζουμε ότι συμβαίνει.

Πραγματοποιήσαμε μία σειρά μελετών τις δεκαετίες ’80 και ’90 που δείχνουν ότι οι ανάγκες των αθλητών bodybuilding που δεν λαμβάνουν καθόλου αναβολικά είναι στα επίπεδα των 1.6 με 1.8 γραμμαρίων ανά κιλού μάζας σώματος. Ωστόσο, ένας αριθμός των ανθρώπων που έχουμε μελετήσει λάμβαναν τρία με τέσσερα γραμμάρια κάθε μέρα και σίγουρα προκαλούσαν μεγάλες αυξήσεις στην υπερτροφία. Έτσι, πιστεύω ότι η σύντομη απάντηση στην ερώτησή σου είναι ότι ακόμη δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι είναι το βέλτιστο, και είναι πολύ δύσκολο να το προσδιορίσουμε καθώς οι περισσότερες των ερευνών πραγματοποιούνται με αντικείμενο τους αρχάριους bodybuilder  και όχι την ελίτ των μποντιμπίλντερ και υπάρχουν προσαρμογές μέσα στο χρόνο που πιθανώς οι απαιτήσεις τους αλλάζουν. Έτσι, αυτό που μπορεί να χρειάζεσαι όταν ξεκινάς ένα πρόγραμμα μπορεί να είναι διαφορετικό από αυτό που θα χρειάζεσαι αργότερα. Και αυτό που χρειάζεσαι ως ένας επαγγελματίας bodybuilder μπορεί να είναι διαφορετικό από αυτό που χρειάζεται ένας αρχάριος.

Ωστόσο, θα έλεγα ότι θα έπρεπε να αρχίσεις στα 2 γραμμάρια ανά κιλό. Αλλά, μπορεί οι ανάγκες να είναι μεγαλύτερες από αυτό και δεν έχουμε την επιστήμη για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση με βεβαιότητα.

KM:  Ναι, ξέρω τι εννοείτε, και είναι πάντοτε η πιο συχνή ερώτηση, πόση πρωτεΐνη πρέπει να καταναλώνω για να έχω μυϊκή αύξηση.

Peter Lemon:  Ναι, και έχεις επιστήμονες που πάντα λένε, «Μα, 1.5-2 γραμμάρια ανά κιλό είναι το μόνο που χρειάζεσαι.» Αλλά, δεν είμαι σίγουρος ότι είναι τόσο απλό. Ίσως αυτό είναι αρκετό για να διατηρήσεις θετική ισορροπία αζώτου, και ίσως μεγαλύτερες ποσότητες να προκαλούν αύξηση αλλά δεν έχουμε αρκετά στοιχεία για να υποστηρίξουμε κάτι τέτοιο, επειδή δεν είναι τόσο απλό να μετρηθεί. 

KM: Το άλλο πολύ συνηθισμένο πράγμα που ακούω συχνά είναι «ένα γραμμάριο ανά λίβρα σωματικού βάρους, στο ελάχιστο.»

Peter Lemon:  Ναι, το οποίο πέφτει στην ίδια κλίμακα, γιατί στην ουσία υπάρχουν περίπου δύο λίβρες σε κάθε κιλό. Έτσι, ένα γραμμάριο ανά λίβρα είναι λίγο περισσότερο από 2 γραμμάρια ανά κιλό, και οι περισσότεροι άνθρωποι θα τα κατάφερναν περίφημα σε αυτή την κλίμακα. Ωστόσο, υπάρχει χώρος για παρερμηνεία. Εννοώ, εξαρτάται από το είδος της πρωτεΐνης, και πιθανώς να παίζει σημαντικότερο ρόλο το πότε την καταναλώνεις παρά το πόσο καταναλώνεις. Μας ενδιαφέρει περισσότερο το ποιος είναι ο κατάλληλος χρόνος για προπόνηση παρά για το ποια ποσότητα είναι απαραίτητη. Η, για να το πω αλλιώς, είναι πιθανό να έχεις καλύτερη απόδοση με λιγότερη πρωτεΐνη, αρκεί να τη λάβεις την κατάλληλη ώρα της ημέρας. Και ο χρόνος παίζει ρόλο ξέρεις στην προπόνησή σου.

KM:  Άρα και ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός τελικά.

Peter Lemon:  Ναι, σίγουρα.

KM:  Πιστεύετε ότι οι αθλητές δύναμης που αποζητούν την υπερτροφία και τη γενική μυϊκή αύξηση μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε πρωτεΐνη και να κάνουν βέλτιστη χρήση της πρωτεΐνης με τρία γεύματα την ημέρα, ή οι κλασσικές οδηγίες για τέσσερα, πέντε, έξι ή και περισσότερα γεύματα την ημέρα έχουν περισσότερη λογική στην προκειμένη περίπτωση;

Peter Lemon: Νομίζω ότι όσο πιο συχνά, τόσο καλύτερα. Τέσσερα, πέντε, έξι γεύματα την ημέρα είναι καλύτερα. Και νομίζω πως είναι καλύτερο για τους περισσότερους ανθρώπους, όχι μόνο για τους bodybuilder, η ιδέα μιας συνεχούς παροχής θρεπτικών στοιχείων αντί για μία μεγάλη ποσότητα δύο ή τρεις φορές την ημέρα. Είναι σαν να λαμβάνεις μια ποσότητα πολύ μεγάλη για να τη χειριστείς μονομιάς.

Πιστεύω ότι άνθρωποι που διατηρούν σταθερή τη γλυκόζη στο αίμα τους και μία συγκεκριμένη ποσότητα θερμιδικής πρόσληψης, μπορούν να το ρυθμίσουν καλύτερα αν τρώνε – όπως λέω- πολλά σνακ μέσα στην ημέρα αντί για σταθερά γεύματα. Πολλοί άνθρωποι στη Βόρεια Αμερική καταναλώνουν ένα ή δύο γεύματα την ημέρα λόγω εργασίας ή χρόνου και ούτω καθεξής, και τους είναι δύσκολο να τρώνε κάθε δύο ή τρεις ώρες αλλά πιστεύω πως αυτή είναι η καλύτερη προσέγγιση.

KM:  Ακόμη μία ερώτηση πάνω στο ίδιο θέμα: από μία ερευνητική οπτική, υπάρχει ανάγκη ή πιθανό πλεονέκτημα στη χρήση BCAA αν η δίαιτα που ακολουθείται είναι επαρκής σε ποσότητα διατροφικής πρωτεΐνης;

Peter Lemon:  Αυτή είναι μία δύσκολη ερώτηση. Σίγουρα, τα BCAA είναι σημαντικά. Ειδικά η λευκίνη δείχνει να έχει μία πολύ ισχυρή ικανότητα να προκαλεί σύνθεση πρωτεΐνης. Αλλά, σίγουρα υπάρχουν πολλές τροφές υψηλές σε BCAA, και κάποιος θα μπορούσε να έχει επαρκή πρόσληψη μέσω της κατανάλωσης τροφής. Νομίζω ότι εξαρτάται από το άτομο. Το τι είναι διατεθειμένοι να φάνε παίζει ρόλο στην πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων, αλλά και τα BCAA και ίσως και κάποια από τα άλλα απαραίτητα αμινοξέα είναι απολύτως κρίσιμα, όχι μόνο γιατί χρειάζονται για την μυϊκή αύξηση αλλά και γιατί ενθαρρύνουν την διαδικασία της μυϊκής αύξησης.


KM:  Μάλιστα.  Παραμένοντας στο θέμα των BCAA, ποια είναι η γνώμη σας για την πρόσληψη γευμάτων σε χρονικά διαστήματα μεγαλύτερα αυτών που προτείνονται στο παραδοσιακό διατροφικό πρόγραμμα  των bodybuilder, ας πούμε ανά τέσσερις ή πέντε ώρες, και λήψη συμπληρωμάτων με αμινοξέα μεταξύ των γευμάτων για να διατηρηθεί μία θετική ισορροπία αζώτου. Υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα σε αυτό, σε σύγκριση με την λήψη μικρότερων γευμάτων κάθε τρεις ώρες;

Peter Lemon:  Δεν έχω την απάντηση σε αυτό. Δεν έχω δει σχετικά στοιχεία. Υπάρχουν κάποια πλεονεκτήματα στην συχνή κατανάλωση, όπως είπα και πριν. Νομίζω πως αν ακολουθούσα αυτή την προσέγγιση, θα κατανάλωνα όχι μόνο αμινοξέα, αλλά και λίγους υδατάνθρακες επίσης. Οι υδατάνθρακες είναι, φυσικά, το κυριότερο καύσιμο για τη διαστολή και συστολή των μυών. Έτσι, όταν κάνεις προπόνηση, χρειάζεσαι αρκετούς υδατάνθρακες και αν δεν λαμβάνεις αρκετούς από τα γεύματά σου που είναι κάθε τέσσερις ή πέντε ώρες, τότε μπορεί να χρειάζεσαι να συμπληρώνεις υδατάνθρακες καθώς και αμινοξέα, απαραίτητα αμινοξέα μεταξύ των γευμάτων.

KM:   Ωστόσο, στην ουσία, δεν έχει νόημα… Εννοώ πως για μένα δεν έχει νόημα να μένεις νηστικός, ας πούμε, για πέντε ώρες και να τρως τρία ή τέσσερα γεύματα την ημέρα και έπειτα να παίρνεις χάπια στα μεσοδιαστήματα.

Peter Lemon:  Όχι, θεωρώ πως τα συμπληρώματα έχουν τη θέση τους σε πολλές περιπτώσεις, αλλά η βάση της διατροφής σου θα πρέπει να προέρχεται από τις τροφές που καταναλώνεις. Βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπου υπάρχουν πολλά μακροστοιχεία στις τροφές που δεν θα λαμβάνουμε αν αρχίσουμε και κινούμαστε περισσότερο προς τα συμπληρώματα. Μερικές φορές, νομίζουμε πως μία συγκεκριμένη τροφή είναι καλή λόγω της περιεκτικότητάς της σε αμινοξέα, αλλά φυσικά υπάρχουν ένα σωρό άλλα πράγματα εκεί μέσα, και μερικές φορές είναι η αλληλεπίδραση αυτών των στοιχείων που παράγουν το αποτέλεσμα, και νομίζω πως αν λαμβάνουμε όλο και περισσότερα συμπληρώματα, απομακρυνόμαστε όλο και πιο πολύ από αυτές τις λεπτομέρειες που είναι τόσο σημαντικές. Έτσι, πάντα μου αρέσει να βλέπω μεγαλύτερο μέρος της θρέψης να προέρχεται από τη λήψη τροφής, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν είναι αρκετό για extreme αθλητές και έτσι χρειάζονται και επιπλέον συμπληρώματα.

KM:  Γιατί τον τελευταίο καιρό πολλοί μιλούν για τη σημασία ατομικών αμινοξέων όπως η λευκίνη, σε αντίθεση με την συνολική πρόσληψη πρωτεΐνης;

Peter Lemon:  Νομίζω πως επανερχόμαστε σε αυτό που λέγαμε πριν μερικά λεπτά. Η λευκίνη εμφανίζεται ως ισχυρό ερέθισμα για τη σύνθεση μυικής πρωτεΐνης, δηλαδή όχι μόνο είναι αμινοξύ απαραίτητο για την παραγωγή μυών, αλλά φαίνεται να ενεργοποιεί τη διαδικασία. Έτσι, δεν χρειάζεται πολύ λευκίνη και μερικά άλλα αμινοξέα για να αυξηθεί πραγματικά η σύνθεση πρωτεΐνης. Νομίζω πως αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ποια είναι τα βιοχημικά ερεθίσματα που προκαλούν τη μυϊκή αύξηση, και στο παρελθόν όταν μιλούσαμε για συγκεκριμένη ποσότητα πρωτεΐνης στη διατροφή, ήταν ένας χονδρικός τρόπος λήψης αυτών των μικρών συστατικών που στην ουσία διεγείρουν την σύνθεση πρωτεΐνης. Τώρα, αυτό που μπορεί να συμβεί είναι ότι τελικά θα ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν δύο ή τρία ή μισή ντουζίνα αμινοξέα που διεγείρουν την διαδικασία και όχι η πρωτεΐνη, καθεαυτή.  Έτσι, ίσως να μην χρειαζόμαστε όση πρωτεΐνη νομίζουμε, αλλά χρειαζόμαστε απλά μερικά συγκεκριμένα αμινοξέα συνδυασμένα με την υπόλοιπη διατροφή μας για να μας παρέχουν όλα τα υπόλοιπα.

Πιστεύω πως υπάρχουν ερεθίσματα που διεγείρουν τη διαδικασία, σε αντίθεση με την παλαιά ιδέα ότι χρειάζεσαι συγκεκριμένα αμινοξέα ως θεμέλιους λίθους των πρωτεϊνών. Και αυτό είναι αλήθεια, πραγματικά τα χρειάζεσαι . Αλλά τα περισσότερα αμινοξέα μπορείς να τα παράγεις μέσα από τις τροφές που καταναλώνεις. Είναι μόνο λίγα αυτά που χρειάζεσαι. Μερικές από αυτές τις έρευνες που δείχνουν αυξήσεις στη σύνθεση πρωτεΐνης, την έχουν καταγράψει μόνο με ελάχιστα γραμμάρια λήψης αμινοξέων.

KM:  Πολύ, πολύ ενδιαφέρον. Ποια είναι η σημερινή σας στάση σχετικά με τη λήψη πρωτεΐνης πριν και μετά την άσκηση, άλλο ένα μεγάλο θέμα φυσικά.

Peter Lemon:  Ναι, νομίζω πως είναι πολύ σημαντικό. Πιστεύω πως οι πρώτες τρεις ώρες μετά την άσκηση είναι πολύ σημαντικές. Κάποιος θα έπρεπε να καταναλώσει μερικούς υδατάνθρακες και υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη κατά τη χρονική αυτή περίοδο. Όσο πιο σύντομα μετά την άσκηση, τόσο καλύτερα. Επίσης πιστεύω ότι μία σχεδόν ώρα πριν την άσκηση, ένα μίγμα υδατανθράκων/πρωτεΐνης είναι πολύ ωφέλιμο. Ακόμη, εξάγω το συμπέρασμα ότι εφόσον πριν και μετά (η λήψη) είναι ωφέλιμη, και αυτό έχει αποδειχθεί, τότε πιθανώς και κατά τη διάρκεια της άσκησης να είναι επίσης σημαντική. Έτσι, πιστεύω ότι θα έπρεπε κατά τη διάρκεια της άσκησης να προχωρήσουμε στην κατανάλωση ροφημάτων  που περιέχουν αμινοξέα αλλά και υδατάνθρακες. Τώρα, όλα αυτά είναι πολύ δύσκολο να μελετηθούν και έτσι ξεφεύγω λίγο από τα διαθέσιμα στοιχεία για να κάνω μία τέτοια δήλωση, αλλά πιστεύω πως είναι ένα λογικό συμπέρασμα ότι η λήψη μερικών υδατανθράκων και αμινοξέων, πριν, κατά τη διάρκεια, και αμέσως μετά την προπόνηση είναι πιθανώς πολύ σημαντική, πολύ πιο σημαντική από το πόσοι υδατάνθρακες και πρωτεΐνη καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

KM:  Μάλιστα, οπότε ο χρονισμός της λήψης είναι πιο σημαντικός από την ποσότητα;

Peter Lemon:  Ναι.  Νομίζω ότι μπορεί ο αθλούμενος να ανταπεξέλθει με μικρότερη ποσότητα αν την καταναλώσει σύντομα μετά την άσκηση, σε αντίθεση με άλλες ώρες μέσα στην ημέρα.

KM:  Και όσον αφορά το είδος; Για παράδειγμα, πλήρεις τροφές αντί για αμινοξέα και σκόνες-συμπληρώματα πρωτεΐνης.

Peter Lemon:  Ναι, αυτή είναι ερώτηση αξίας $64.000. Αυξάνονται τα στοιχεία που δείχνουν ότι κάποια αμινοξέα είναι σημαντικοί σηματοδότες, όπως είπαμε. Και υπάρχουν κάποια συμπληρώματα που περιέχουν υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη. Για παράδειγμα, αν καταναλώσεις μερικές πρωτεΐνες γάλακτος όπως η κασεΐνη και ο ορός γάλακτος, αυτές αφομοιώνονται εύκολα και χρησιμοποιούνται από το σώμα για να δημιουργήσουν πρωτεΐνη. Υπάρχει πιστεύω θέση και για αυτές, αλλά και πάλι, χρειάζεσαι μία καλή βασική διατροφή ως αρχή, και έπειτα κάποια συμπληρώματα πλήρους πρωτεΐνης. Και πάλι τα στοιχεία που έχουμε δεν μας ορίζουν ποιος είναι ο κατάλληλος συνδυασμός για το κάθε αμινοξύ. Εκτός από τα αμινοξέα διακλαδιζόμενης αλύσιδας, δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να δείχνουν τι ακριβώς κάνουν στην πραγματικότητα. Έτσι, αν υπάρχει κάποια ωφελιμότητα, τότε υποπτεύομαι ότι θα πρόκειται για μερικά αμινοξέα που τα σώματά μας δεν έχουν την ικανότητα να παράγουν: τα λεγόμενα απαραίτητα ή αναγκαία αμινοξέα. Αυτά είναι περίπου οκτώ συνήθως αλλά ίσως και περισσότερα αν κάνεις έντονη σωματική άσκηση. Αυτά τα ονομάζουμε μερικώς απαραίτητα. Και, νομίζω, ίσως με λίγη περισσότερη έρευνα θα μπορέσουμε να καταλήξουμε στις βέλτιστες προτάσεις για αυτά, αλλά το πιο σημαντικό είναι η λήψη ποικιλίας πηγών πρωτεΐνης μέσω της διατροφής σου, και φυσικά η ζωική πρωτεΐνη περιέχει όλα τα αμινοξέα που χρειάζεσαι ενώ η φυτική πρωτεΐνη είναι ελλιπής σε αρκετά από αυτά.  Αν πρόκειται να ακολουθήσεις τη χορτοφαγική προσέγγιση, θα χρειαστεί να συνδυάσεις τις κατάλληλες φυτικές πηγές. Γι’ αυτό είναι λίγο πιο εύκολο με τη ζωική πρωτεΐνη, και υπάρχουν κάποιες έρευνες που δείχνουν ότι αν αντικαταστήσεις όλη τη ζωική πρωτεΐνη με φυτική πρωτεΐνη, δεν έχεις την ίδια μυϊκή ανταπόκριση. Και αυτό είναι πιθανό γιατί ο συνδυασμός δεν θα είναι εκεί. Ή ίσως κάποια από τα άλλα στοιχεία στις φυτικές πρωτεΐνες να αλληλεπιδρούν. Έτσι, πιστεύω πως η κατάλληλη σύσταση είναι ο συνδυασμός φυτικής και ζωικής πρωτεΐνης.

Πατήστε εδώ για το 2ο μέρος της συνέντευξης με τον Dr. Lemon μας σχετικά με την αθλητική διατροφή.